Fuat Bozkurt Kişisel Blog Sayfası: Halk Ozanı Suzani, Deyişleri

Gerçek adı Vahap Bozkurt olan şair Suzânî, !932 Sivas halk Şairleri Bayramına katılmış, büyük beğeni toplamış kişidir. Bayramın Türk ulusuna kazandırdığı en önemli halk şairi Âşık Veysel, o dönemde şiir yazmaz, halk söyleyişi ile başkasının malını satar. Yalnızca bir âşıktır. Suzânî ise o yıllarda yaratıcılığının doruklarındadır. Deyişler yazar, türküler söyler, bağlama, keman çalar.

Kabul Olan Dua

İlgi çekici bir öyküdür Şair Suzânînin yaşamı. 1890 yılında Sivas’ın Kangal ilçesine bağlı Mamaş köyünde doğar. Serüven adı ile başlar. Baba Ali Efendinin çocuğu olmaz ve bir adak adar. Bu adağa göre erkek çocuk sahibi olacaktır. Ve bir gün düşünde Abdülvahap tekkesini görür.

Abdül Vahap Gâzi tekkesi Sivas'ın güneylerine düşen bir tekke üzerindedir. Tepenin batı yüzünde Tekke köyü bulunur. Ve hemen yanından bir ırmak akar. Abdül Vahap’ın Urum'a İslam’ı yaymakla görevli evliyalardan olduğuna inanılır. İnanca göre, Sivas'ın alınışı sırasında şehit düşmüştür ve bu tekkede yatar. Bir başka Abdül Vahab tekkesi de Malatya'dadır. Sivaslıların inancına göre, asıl Abdül Vahap Sivas'tadır. Abdül Vahab şehit düştüğü sırada kolu kopmuştur ve tekkenin dibinden akan ırmak kolunu Malatya'ya götürmüştür. Malatya'da gömülü olan yalnızca Gâzi'nin koludur.

Malatyalılar tam karşıtını savunurlar. Her neyse her iki tekke de çağlardır kutsal işlevini sürdürmektedir. Yatan kimdir, kim değildir kesin bilinmez, ama inançlar yaşar. Nitekim oğlan çocuğu olmayan Ali Efendi'ye de bu oğlanı Abdül Vahap tekkesi vermiştir. İki evli Ali Efendi için büyük bir mutluluk kaynağıdır.

Ali Efendi babasının ölüm gününü yazdığı kara kaplı Fazilet kitabını aldı, büyük bir mutluluk içinde şunları yazdı: "Ali Efendi'den Abdül Vahab Gâzi dünyaya gelmiştir 1309."5

Köy geleneğine göre haşıl yapıldı. Haşıl bir tür göçebe helvasıydı. Türkmen yaşamında mutlu günlerde yapılırdı. Özellikle doğumların töresel şölen yemeğiydi. Un, yağ ve balın karışımından bir oluşurdu. Kara kazanda un yağ ile kavrulurdu. Üzerine ballı su dökülüp karıştırlırdı. Şimdi Ali Efendi'nin evinde görkemli bir haşıl kazanı kaynıyordu. Köyün yaşlı karıları gelmişler, mutlu biçimde çocuğu sarıp sarmalıyorlar, türküler söylüyorlardı. "Çok şükür küçük dede doğmuştu. Vahap dede doğmuştu. Abdül Vahap Gâzi sultan umutlarını boşa çıkarmamıştı."

Köyde kısa adı ile Vahap diye çağrılıyordu. Köyde Büyük Ali Efendi diye anılan dedenin biricik oğluydu. Elini işe güce sürmezdi. Kuzu kurbanlarla büyütülüyordu. Her fırsatta Abdül Vahap tekesine taşınıyorlar, kurbanlar kesiyorlar, yemekler veriyorlardı. Yıllar zor yıllardı. Savaşlar bir türlü eksik olmuyordu. Tarlalardan elde edilen ekinler ikide bir toplanıyor, elde avuçta bir şey kalmıyordu. Kıtlık açlık köyleri kasıp kavuruyordu. Ama Ali Efendi'nin evine kıtlık uğramıyordu. Malatya'dan Çorum'a, Aydın'a kadar uzanan alanlarda talipleri vardı. Saygın dedeydi, etkin dedeydi.

Ali Efendi bir gün karısı Medine'yi çağırdı:

Avrat ben şu sazı bilmemenin çok acısını çektim. Kimi yanıma âşık aldıysam başıma bela oldu. Benim uşaklarım da bu sıkıntıyı çeksin istemiyorum. Vahap'la Kurt Veli'yi götür Âşık Hasan'dan saz dersi alsınlar. Emeği neyse vereceğim.

Medine Ana karşı geldi:

“Git sen söylesene!”

“Kız Avrat beni kötü söyletme! Sen bilmiyor musun ki, ben Âşık Hasan'la konuşmuyorum? O düşkündür.”

Medine ana karşılık verdi:

“Düşkün adamın yanında senin oğlunun ne işi var?”

Yine de söyleneni yaptı, Âşık Hasan'ın yanına gitti. Ali Efendi Dede'nin söylediklerini bildirdi. Âşık Hasan için dedenin oğluna saz dersi vermek bir mutluluktu.

Âşık Hasan artık her gün iki kardeşe, Vahap ile Kurt Veli'ye saz dersleri veriyor, her fırsatta gelecekte posta oturacak bu küçük dedeleri sıkı sıkı öğütlüyor, onlardan söz almaya çalışıyordu:

“Bakın, siz dede olacaksınız, beni bu düşkünlükten kurtaracaksınız. Unutmak yok değil mi?”

Şeriat kurallarına göre Aşk Hasan, tümden suçsuz; Tarikat ölçütüne göre ağır düşkündü. Olay şuydu. Savaş yıllarının bunalımlı günlerinde, oğlu askerde ölünce oğlunun sözlüsü sayılan genç bir kızla evlenmek zorunda kalmıştı.

“Âşık Emmi sen niçin düşkün oldun?”

“Sorma oğul, perişan olmasın, ele güne muhtaç olmasın diye oğlumun sözlüsünü aldım. Sahipsiz bir yetimdi. İyilik ettiğimi düşündüm. İyilik edeyim derken hakikat dünyasında düşkün oldum. Bir yanlışlık ettim gitti. Bin pişman oldum ama iş işten geçti. Benim suçum ağır. Ben iki âlemde düşkün sayılırım, Ama siz dünyada benim düşkünlüğümü kaldırın, öbür dünyadakine Allah bakar.”

Büyük bir saz ustası, Âşık Hasan böylesine masum bir olay nedeniyle Alevi geleneğine göre en ağır suçlardan birini işlemiş, tüm toplumdan soyutlanmıştı. Artık kimse selam vermez olmuştu. Köylü malı mala, davarı davara katılmaz olmuştu. Cemlere çağrılmıyordu. Yaşlılar selam vermiyordu. Köyde kendisiyle konuşan üçü beşi geçmiyordu. Tam anlamıyla iki dünyada da yüzü kara olmuştu. Şimdi eline bir fırsat geçmişti. Bu iki küçük dedeyi razı eder de düşkünlüğünü kaldırırsa, yüzü ak olacaktı. Şurda kaç günlük yaşamı kalmıştı ki? Öbür dünyaya kul hakkını üzerinden atmış olarak gidecekti.

İki kardeş saz dersinin yanı sıra okuma yazma da öğreniyorlardı. Eski yazının bitip tükenmeyen sorunları içinde yoğruluyorlardı. Dedelik öğretisi de başlamıştı. Sevi hamurunda yoğruluyorlardı. Evleri büyük bir ocak merkezi sayılıyordu. Evlerinin eşiği kutsal sayılırdı. Düğünlerde gelinler güveyi evine gitmeden onların kapıya inerdi. Ali Efendi'nin eşiğini öper sonra yeni yaşama başlayacağı eve giderdi. Ali Efendi eşiği uğurluydu.

Köyü yine bir haber sarmıştı. "Seferberlik" çıkmış. Seferberlik, seferberlik... Seferberlik savaşın adıydı ve hiç bitip tükenmezdi. Daha bitmemişti ki, başlasın. Ama yine başlamıştı. Osmanlı yine elini köylünün canına uzatıyordu. Oğullar askere alınmaya başladı. Ambarlar boşaltılıyordu. Mal davar birer birer götürülüyordu. Genç oğullar yıkımı adım adım izliyorlar, içlerinden kesit kesit bir şeyler kopuyordu. Ama Ali Efendi vakurdu. Aldırmıyordu. O ne yıkımlar yaşamıştı... Ağaran upuzun sakallarında, alnının kırışıklarında yaşamın acıları, tatlıları gizliydi. Her şeye karşın yüzünden gülücükler eksilmeyecekti. Her şeye karşın yaşam sürecekti. O salt kendi acılarını yaşam deneyimlerini değil, bin yıllık Anadolu Türkmen’inin acılarını taşıyordu. Atalarının neler çektikleri kulaklarındaydı. Nitekim bir çift camızının evden götürüldüğü gün oğluna şöyle seslendi:

“Oğul Vahap, bu bir tufandır. Bu tufan daha çok şeyimizi alacak. Aldırmayacaksın.

Ama Ali Efendi bir gün aldırdı. İki oğlunu da askere almışlardı. İşte o gün onları yollarken gözlerinin pınarı açıldı. Yine vakurdu, ama birkaç damla yaşın sakallarına doğru yuvarlandığını gördü.

Tarlalar işlenmez olmuştu. Tüm eli iş tutar erkeği torlayıp toplayıp askere almışlardı. Köyde yalnız yaşlılar, eksik etekler, elinden iş gelmeyen sakatlar kalmıştı. Kadınların kimi çiftçi kimi çubukçu olmuştu. Çok sürmedi dağları eşkıyalar doldurdu. Köyleri basıyorlar, ne bulurlarsa alıp gidiyorlardı. Asker kaçakları köye geliyorlardı. İnsan insanın kurdu olmuştu. Kimse kimseye acımıyordu. Eşkıyalar da bölümlere ayrılmıştı. Üst üste köyleri eşkıyalar basıyordu. İkide bir haber yayılıyordu. "Eşkıya geliyormuş" Kadınlar köyü bırakıyorlar, eli silah tutan köylüler savunmaya geçiyorlardı. Yakın köylerin tümüne eşkıyalar girmeyi başarmışlar, ama Mamaş'a girememişlerdi.

Köyde kalanlar sürekli orduya gerekli gereci taşıyorlardı. Cepheye iaşe iletilecekti. Dizi tutanlar Kangal'a toplanıyordu. Kişi başına bir ölçek, bir mucur yükleniyordu. Bu yük Divriği'ye iletilecekti. Ayaklar çarık, şalvar içinde kadınlar yükleniyordu yükü. Karı yararak ilerliyordu topluluk. Kadınlar üst üste uyuyorlar, birbirinin sıcağı ile ısınmak, canlı kalmak istiyorlardı. Bir savanın üzerinde on, on iki kadın uyuyordu. Yol üstünde ölü hayvan leşleri ne bulurlarsa közleyip yiyorlardı. Tuz, ekmek bulmak olanaksızdı. Tuzsuz cıvık herle yapıp yemek bir mutluluk oluyordu. Açlarından köpük kusuyorlardı.

Bugün Bu Eve Zarar Vereceğim

Bu günlerde Mamaş'a yine emir geldi. Bineği olanlar Divriği'ye iaşe taşıyacaklardı. Köyün alt başlarında toprak damda eşi ile küçük çocuklarını büyütmeye çalışan Gök Veli’nin bir tek öküzü vardı. Büyük oğlu Turan, yıllardır Yemen’de askerdi ve seferberlik yüzünden bir türlü askerliği bitmiyordu. Onun da tek öküzün sırtında iaşe taşıması gerekiyordu. Muhtar, tek öküzü olan Gök Veli'ye gelip damdan bağırdı.

“Hazır öküzünü hazırla Veli Ağa, Divriği’ye iaşe taşıyacaksın!”

Gök Veli anında karşılık verdi:

“Olur Muhtar, sen var, ben hemen öküzü alıp geliyorum.”

Muhtarın uzaklaşmasına kalmadı ki, öküzü yere yatırıp kesmeye koyuldu. Karısı şaşırmış bağırdı:

“Herif kudurdun mu? Ne yapıyorsun?”

Gök Veli, eşinin bağırmasına umursamaksızın karşılık verdi:

“Kız avrat, sen karışma, bu öküz ölecek, yanı sıra ben de öleceğim, bırak da şunun etini yiyelim!”

Biraz sonra bacadan muhtarın sesi yeniden yankılandı:

“Veli ağa neredesin? İaşe gidecek:

Veli ağa rahat biçimse muhtar seslendi:

“Ula Muhtar, ben öküzü kesip kurtuldum. Şimdi etini yiyeceğim. Yiğitsen, sen de öküzünü kes kurtul!”

Muhtar şaşırmış evine giderken Gök Veli bu kez kapının önündeki bastana girip yeşil soğan, maydanoz türünden yeşillikleri yolmaya başladı. Bunlarla içeride pişen eti yemeyi düşünüyordu. Eşi gelip bu kez de bu bu yaptıklarına şaşkınlığını belirtti.

“Ula heriz ne yapıyorsun? Bostanı mahvetmişsin.”

“Gök Veli’nin yanıtı yalın oldu:

“Bu gün karar verdim, bu eve zarar vereceğim!”

Sarı Ölüm

Ali Efendi'nin evde tek küçük oğlu kalmıştı. Bu 1908 doğumlu Abbas'tı. Şimdi gelinler ve kızlarıyla bu kocaman evde oğullarından gelecek mektupları bekliyordu.

1916 ilkyazında köye hasta durumda canını atan bir asker kaçağı kendisiyle birlikte köye tifüs hastalığını getirdii. Kısa sürede hastalık bütün köye yayıldı. Her gün köyden bir iki kişinin ölüsü kaldıırlıyordu. Ali Efendi'nin evini de hastalık sarmıştı. İki karısı, oğlu, kız kardeşi hastaydı. Ali Efendi Sivas'a ilaç getirmeye gitti. Sivas'ta handa düşünde görmüştü. Evde bir yıkım vardı. Çarşıda pazarda ne bulduysa alıp köyün yolunu tuttu. 80 kmlik yolu at sırtında bir günde alabilmişti. Köyün üst başındaki yoncalıkta kuzu yayan çocukları gördü. Atı üzerinde çocuğun yanına vardı:

“Hüseyin oğlum köyde ne var ne yok? Bizim Evde bir şey var mı?”

“Dede sizin evde Medine Bibi öldü, Haçça Bibi öldü, Elmas Bibi ağır hasta.”

Köyün üst başında Ali Efendi atı üzerinde belirince bütün yaşlılar evinin önünde birikmişti. Ali Efendi, yine her zamanki dinginliği içinde atının üzerinde kapıya geldi. Atı verdi, heybeyi omzuna aldı. Konağa yöneldiği zaman yaşlılar çağırdılar. Dede'ye olanları anlatacaklar, acıya hazırlayacaklardı. Ali Efendi'nin yüzünde acı bir gülücük belirdi. Bu ağlama ile gülme arasında bir duygunun yansımasıydı. Aynı dinginlikle yanıt verdi:

“Komşular, olanları biliyorum. Şu bir iki elma ile bacımın hatırını sormak istiyorum, buna izin verin...”

Acı günler uzun olur. Seferberlik günlerinde Koçgiri aşireti ayaklanmıştı. Koçgiri Alevi aşiretiydi. Koçgiri aşireti Ali Efendinin desteğini istedi. Omzunda sırımla bağlı bir tüfekle Koçgiri fedaisi gelip kapıdan sordu:

“Dede, kimden yanasın? Hükümetten mi? Bizden mi?”

Ali Efendinin yanıtı yalındı:

“Kim Kangal Çayı'nın bu yanına geçerse ondan yanayım!” Sonuç Ali Efendi'nin sağduyusunu haklı çıkarmıştı. Bütün ayaklanmalar ezilmiş, ama onun taliplerinin burnu kanamamıştı.

Ali Efendi iki oğlunun askerden sağ dönüşünü gördü. İleri yaşlarında yeni cumhuriyeti de gördü. Huzur günleri başlamıştı. Yaşamdan böyle günlerden birinde ayrıldı. Ali Efendi 1925 Ekiminde Mamaş'ta öldü.

Keklik Çayırı

Keklik çayırı yeşil bir düzlüktür. Düzlüğün başında bir pınar yer alır. Her dönemde büngül bülgül kaynayan su o kesimdeki çayırları, yoncaları sular. Pınarın başında birkaç kavak, söğüt ağacı vardır. Mevsim güzdü. Ekinler kaldırılmıştı. Sabah serinliğinde Kale adlı dağdan kalkan keklikler, pınara doğru uçarlardı. Pınarın başında sabah suyunu içer öbek öbek dağılırlardı.

Yine keklikler pınara yönelmişlerdi. Dalga dalga uçuyorlar, çimenliklere konuyorlardı. Renk renk kanatlarından tüyler dökülüyordu. Art arda suyun başına varıyorlar, sularını içiyorlar, ardından ötüşmeye başlıyorlardı. Doğanın ezgi şöleni başlıyordu. Ama bugün bir konukları vardı: Kafesin içindeki bir çift keklik olağanüstü ötüşüyle, onları baştan çıkarıyor. Suzânî ile arkadaşı Adıgüzel pusuya yatmış olanları izliyordu.

Suzânî'yi garip bir av tutkusu sarmıştı. Alevi geleneklerine göre av günahtı, av yasaktı. İyi bir Alevi olmasına karşın Suzânî bu yasağa aldırmıyordu. Adıgüzel'i de almış keklik avlamaya gelmişti. Kafesin içindeki evcil keklikler ötüyor, yaban kekliklerini ava çağırıyorlardı. Yaban keklikleri adım adım çağrıya yaklaşıyorlardı. İyiden iyiye gelmişlerdi. Suzânî tüfeğini doğrulttu. Ateş etmesiyle, kekliklerin bozgun içinde uçuşmaları bir oldu. Ama olan olmuştu. Ateş ederken kafesten gagasını uzatan evcil kekliğin gagasını vurmuştu.

Avcılar birkaç keklik avlamışlardı. Bundan sonra başka yerde pusu kurmayı gereksiz gördüler. Üzüntü içinde köye döndüler. En güzel öten av keklikleri ağır yara almıştı.

Köy Katipliği

Cumhuriyetin kurulma ve gelişme yıllarıydı. Pek eli kalem tutan yoktu. Devlet bütün okuryazarlardan yaralanmak istiyordu. Suzânî böyle günlerde katipliğe başladı. Ama bu işi de uzun süre yürütmedi. At sırtında köy köy gezmek ona göre değildi. Sivas'a demiryolu gelmişti. Cer Atölyesi adı ile demiryolu fabrikası açılmıştı. Suzânî'nin eli işe yatkındı. İyi bir ustaydı. Nitekim atölyenin açtığı sınavı birinci sınıf usta olarak kazandı ve işe başladı. Artık Kangal gerilerde kalmıştı. Kangal'da ilçe ileri gelenleri ile düzenlenen rakı söyleşileri yapılmaz olmuştu. Âşık Süleyman, Revânî, Haydar ile katıldıkları söyleşileri yoktu. Âşık Süleyman'ın çok kez çevreyi rahatsız eden tatsız sarhoşlukları da yoktu. Şimdi Sivas vardı. Yeni okuryazar insanlar vardı. Halk evleri vardı, Halk Fırkası vardı. Lise başöğretmeni Ahmet Kutsi Bey, lise müzik öğretmeni Muzaffer Bey, belediye reisi Hikmet Bey Suzânî'nin yeni çevresiydi.

Halk Şairleri Bayramı

Genç Türk cumhuriyeti kendisine temel arıyordu. Sivas cumhuriyete beşiklik yapan kentlerdendi. Düşünsel eylemler Sivas'ta doğup gelişiyordu. Halkçılık ilkesi yığınları peşinden sürükleyen bir çağrıya dönüşmüştü. Sivas Lisesi başöğretmeni Ahmet Kutsi Bey halk ozanlarını koruyor, destekliyordu. Halk Şairleri Koruma Derneği adlı bir örgüt kurmuştu. 1931 yılı güzünde bir Halk Şairleri bayramı düzenledi. Hemen ardından bayramı anlatan küçük bir kitapcık çıkardı. Kitapta6 bayramı şöyle anlatıyordu:

"Halk şairleri Koruma Derneği tüzüğünde her yıl ekim-kasımda bir halk şairleri bayramı yapılacağı konusunda başlık vardır. Bu bayramın yapılmasında amaç, her yıl içinde halk şairlerini toplamak, onlarla bir arada birkaç gün geçirmek, onları dinlemek, ürünlerini saptamak, ve buna karşılık onlara ulusal ve uygar yaşamımızın güçlü düşüncelerini benimsetmek; köylü sanatkarlarla, şehirli sanatkarları birleştirmektir.

İlk halk şairleri bayramı Sivas'ta 5 Kasım 1931'de yapıldı. Bayram çok kısa süre içinde hazırlandığı için, buna vilayetin her köşesinden katılım olamadı. Bu yılkı deneyimden anlaşıldığı üzere 5 Kasım oldukça serin, hatta soğuk bir mevsim başlangıcıdır. En büyük güçlük çevremizde çevre dağlara kar yağması ve dolayısı ile köy yollarının örtülmesidir. Bu yılki bayram için gelen âşıklar bayram günlerinde hep bu endişe ile üzüldüler. Gelecek yıllarda bu tarihin daha önceye alınması kararlaştırılacaktır.

Bu yıl yapılan birinci halk şairleri bayramı üç gün sürmüştür. Bayrama 15 âşık katıldı. Bayramdan iki gün önce merkeze gelen âşıklar Halk Şairleri Derneğinin konuğu oldular.

Bayram, Dernek Başkanı ve Sivas Belediye Başkanı Hikmet Beyin bir konuşması ile açıldı.

Bayram izlencesi üç gün süren gösteriyi kapsıyordu. Birinci gün sabahtan dernek merkezi olan parti binasında özel toplantılar ve bahçede halkın katılımı ile davul zurna eşliğinde hâlâylar. Akşam askeri mahvilde büyük bir konser ve hâlâylar. İkinci gün yine parti bahçesinde halaylar ve öğleden sonra yine askeri mahvilde bir konser. Akşam özel toplantı. Üçüncü gün gündüz bahçede halkın katılımı ile hâlâylar çekildi ve çeşitli hâlâyların fotoğrafları alındı. İkindi vakti dernek merkezinde küçük bir konser ve gece mahvilde Cezmi ve Ulvi Beyler tarafından konser.

Bütün bu gösteri çok büyük bir ilgi ve içtenlikle karşılandı ve bayram üç gün süresince coşku ve neşe içinde geçti.

Bayrama İstanbul Ankara ve başka illerden birçok kişi çağrıldı. Demiryolları çok büyük bir incelik göstererek bayram yolcularına özel indirimli bilet sağladı. Bununla birlikte bayram hazırlığı çok kısa bir süre içinde olması ve çağrıların geç yapılması yüzünden bayrama gelen konuklar pek kalabalık değildi. Son gün şereflerine parti binasında bir ziyafet verildi.

Bayram süresince Sivas'ta bayram anısını kartpostallar satılıyordu. Halk için dergisi bayram nedeniyle bir sayısını halk şairlerinden Kertmeli Bekir'e (Mesleki) ayırmıştı. Ayrıca Kızıl Irmak ve Sivas gazetelerinde bayram hakkında yazılar yazıldı. Ankara ve İstanbul Basını bayramı ilgi ile izlediler. Bayram hakkında yazılar ve resimler yayınladılar.

Bu bayram aynı zamanda bir şehir bayramıydı. Bu vesile ile Sivas üç gün derin bir coşku yaşadı. İlerdeki bayramların geniş alanlarda büyük gösteriler biçiminde ve tüm halkın katılımı ile yapılması en çok özlediğimiz şeydir."

Bayrama 12 âşık katıldı. Bağlama ustası olarak en çok Suzânî ile Âşık Süleyman beğeni kazandı. Şair olarak Suzânî önde geliyordu. Atatürk devrimlerini ve Cumhuriyetin kazanımlarını öven uzun bir şiir yazdı. Bu şiir, daha sonra basılacak Halk Şairleri Bayramı kitapçığında yer alacaktı.

Gönül şad olacak zamanın geldi

Açıldı bahçede gülümüz bizim

Vatana hizmetin zamanı geldi

Çıkar fabrikadan şalımız bizim

Gönül arzediyor gezmeye iller

Durmasın methini söylesin diller

Çok inkıraz buldu açıldı yollar

Hasret kavuşturur yolumuz bizim

Çok tabibe vardık olmadı lokman

Ahir derde oldu Gâzi'miz derman

Açıldı okullar, yükseldi irfan

Kolayca okunur yazımız bizim

Nice düşman toplandılar araya

Almaya vatanı hep bir sıraya

Toplandı paşalar şanlı Ankara'ya

İsmet ile Gâzi şefimiz bizim

Dizildi mızraklar, çekildi taylar

Hastadır sesinden iniler dağlar

Çekti şanlı ordu yeşil sancaklar

Kudretten açıldı topumuz bizim

Ordumuz düşmana dedirdi aman

Vatan kan ağlar olduk şadıman

Bin yaşasın hep çalışan kahraman

Yayıldı cihana ünümüz bizim

Vatandan kesildi hain-i zillet

Sıhhat buldu vucutu, kalmadı illet

Gittikçe tedarik edecek millet

Çok şükür kalmadı gamımız bizim

Açıldı Suzânî gönülde güller

Ne kadar minnet etse az gelir diller

Çıkardık karayı giyindik allar

Aksın vatan için kanımız bizim

Başka demeleri yazıya geçirilip duyurulmadığı için, daha sonra yayımlanan birkaç antolojiye hep bu demesi ile girecekti7. Revânî keman çalıyordu. Yarım Ali'nin sesinin üstüne ise ses yoktu.

Hüzünlü Günler

Suzânî bağlamaya her vuruşunda bağlamayı inletirdi. Ayırca çok iyi bir keman ustasıydı. Umut dolu yıllardı. İki kızı vardı. Hacer ve Nergiz. Özlemini çektiği oğlu daha doğmamıştı. 1932 Temmuzunda oğlu Gâzi doğdu. O yıllarda Suzânî Kangal’ın Kavak bucağında nahiye müdürlüğü yapıyordu. At üzerinde köyleri dolaşmak geçiyordu günleri. Köylülüğü oldubitti sevmezdi. Bu işten de sıkılmaya başlamıştı. Çocuklarına özellikle oğlu Gazi’ye büyük özlem duyuyordu. Duygularını yansıtan şu deyişi yazdı:

Yine derunuma düştü bir ateş

Cesette damarlar sızlar da gezer.

Kuzusundan ayrı düşen analar

Çıkar yollarını gözler de gezer.

Karadır kaşların gözlerin üzüm

Bir daha sarılak gel körpe kuzum

Çok niyaz eyledim geçmedi sözüm

Felek ava çıkmış bizlerde gezer.

Felek sen soldurdun yeşilim, alım

Açılmış bahçede al gonca gülüm

Ben gibi kırıla kanadın kolun

Yaktın ciğerimi közler de gezer.

Gider mi Suzânî yürekte dağlar?

Yaz bahar aylarında gazeller bağlar

Derde düşmüş Gâzi 'm durmayıp ağlar

Ninniler bacılar, kızlar da gezer.

Yazık ki bu oğlu uzun yaşamayacak ve özlemini gideremeyecekti. Daha sünnet bile olmadan Gâzi 20 Ekim 1936'da öldü. Suzânî ona acısını bir deyişinde dizelere yansıttı. Sözleri bize ulaşmayan deyişin bir dizesinde şöyle sesleniyordu.

Al bayrak asa da estireyidim

Bir oğlum ola da kestireyidim

Sürekli deyişler okuyordu. Hatayi, Pir Sultan Alevi öğretisi içinde iyi bildiği ozanlardı. Yakın geçmişin şairlerinin şiirlerini okumaya başlamıştır. Ruhsati, Sümmani, Mesleki gibi halk ozanların şiirlerini okuyordu. Kendisi de bir kitapta derlemek düşüncesiyle deyişler yazıyordu. Bunların çoğu aşk şiirleriydi. Dinsel konulardan kaçınmaya özen gösteriyordu. Ne var ki, şiirlerinde eski sözcüklere ağırlık veriyordu.

Sivas’a Göç

İkinci Dünya savaşı başlamadan Suzânî Sivas’a yerleşmeye karar verdi. Oldubitti el işlerine ustalığa eli yatkındı. Saat, el makinaları gibi pek çok aracı onarır, ağaç işlerinde anlardı. Bağlamasını, kemanını kendi yapardı. Cer atölyesi adı verilen Demiryolu Fabrikasında sınava girdi. Birinci sınıf usta olarak işe başladı. İyi para kazanıyor, uygar bir yaşam sürüyordu. Hemen her yaşında bol para kazanmış, harcamasını bilmiş, elaçıklığı ile ünlenmişti.

Ülkeyi savaş durumu sarmıştı. Savaş olasılığı nedeniyle sokaklara sığınak çukurları kazılıyordu.

Köyden eşinin öldü haberi geldi. Sabah aydınlığında bir ak atın üzerinde uçar gibi köye girdi. Şimdi yalnız üç kızı kalmıştı. En küçüğü 1935 doğumlu Perihan'dı.

Uğursuz Evlilik

İkinci evliliğini yapması gerekiyordu. Arayıp taradılar, Malatya'da Dedekargın soyundan Yusuf Ağa'nın kızını salık verdiler.

İkinci Dünya savaşının soğuk soluğunun Sivas soğuğu ile buluştuğu 1941 yılını gösteriyordu.

Güzeller güzeli Rabia yirmili yaşlardaydı. Bir yaprak gibi ince, bir gül gibi güzeldi. Güzelliği ile dillere destan olmuştu. İlkgençlik yıllarında gönlünü dayısı oğlu Hakkı’ya kaptırmış, onunla evlenmek istemişti. Ne ki, babası Yusuf Ağa, Atmalı Hakkı’yı sevmediği için ve kızının onunla evlenmesine gönlü razı olmamış, kızını bir başkasıyla evlendirmişti. Ancak zoraki evlilik uzun sürmemiş, kızı kocasını bırakıp baba evine dönmüştü. Rabia genç yaşında dul kalmıştı. Tüm bu olanlar baba Yusuf ağa yüzündendi. Şimdi kızına yeni bir talip çıkıyordu. Bu anlı şanlı Vahap Efendiydi. Bol kazançlı, kültürlü ve kibar biri.

Her şey uygundu, ama evlenecek iki kişi arasında 25 yıl gibi büyük bir yaş farkı vardı. Rabia yaklaşık olarak Suzânî’nin büyük kızı Hacer’le yaşıttı.

Suzânî'nin saygınlığı ve etkinliği bu yaş farkını kolay kolay dolduracak gibi değildi. Ayrıca Raiba'nın gönlünde hala Hakkı yatıyordu. Aile baskısıyla Suzânî ile isteksiz evleniyordu.

Kangal yöresinde, Vahap Efendiyi seven ne kadar adı belli kişi varsa gelin getirmek üzere Malatya’nın Kargın Köyüne düğüncü gittiler. Düğün görkemli mi görkemliydi. Vahap Efendi düğünde ne gerekliyse kat kat fazlasını almıştı. Fakat düğün evinde bir gariplik vardı. Kızın tarafının yüzünde derin bir üzüntü acı okunuyordu. Nitekim Rabia’nın anası gelip düğüncülere

“Kürtçe biliyor musunuz?” diye sordu.

Baş yenge:

“Yok kurban, biz Türk’üz, Kürtçeyi nereden bilelim" diye karşılık verdi. Ana, bu bilgiyi aldıktan sonra rahatladı. Akşama baş bağlama töreni kendilerini bekliyordu.

Dünürcüler Türk olmasına Türk’tüler, Kürtçe bilmiyorlardı ama aralarında Kürtçe biler biri vardı. Bu, Gavurharaba köyünden gelin gelmiş bir kadındı. Güher adlı yenge çok iyi Kürtçe biliyordu.

Baş bağlama töreni sırasında bu sorunun nedeni ortaya açığa çıktı.

Tören başlayınca ortalığı bir feryat figan aldı. Rabia, annesi, kız kardeşleri Kürtçe olarak baba Yusuf Ağa'ya kargışlar yağdırıyorlar, etmedik küfür bırakmıyorlardı. O zalim Yusuf Ağa, gül gibi kızını sevdiği ile evlendirmeyip, babası yaşında birine vermişti. Zavallı Rabia’nın başına bunlar da mı gelecekti. Ah Yusuf Ağa soyun tükene, Ey Yusuf kolun kırıla.

Kangallı Türklerin bir şey anlamadıkları tören ağıt sesleri ile yankılanıyordu. Türkmen kadınlar, olayı ayrılık acısına bağlayıp susuyorlardı ki, Gavurharabalı Güher baş yenge’nin yanına geldi:

"Anam kurbanınız olam, gelin biz bu kızı almadan gidelim. Bunun sevgilisi varmış, zorla vermişler. Bundan Vahap Efendiye yar olmaz" diye uyardı.

Ama gelin almaya gitmek üzere gidenler, nasıl gelinsiz dönerlerdi?

Sonuçta ne olduysa oldu, bu uğursuz evlilik gerçekleşti.

Şimdi ozanın yaşamında yeni bir dönem başlıyordu. Ozanın her şeyi vardı: para, kültür, ün. Tek eksiği yıllardı. Yaşı elliye dayanmıştı. Yitip giden yılları kim geri getirebilecekti?

Yine bir güzele meyil vereli

Aşkın ateşine dil dayanır mı?

Şeyda bülbül gibi zar-ı figâna

Bu çark-ı gerduna bel dayanır mı?

Zar eyler gönlümüz misal-i bülbül

Geçer durmaz ömür kervanı sen bil

Gahi zar içinde, gahi şad olur dil

Bu aşkın sazına tel dayanır mı?

Yaz bahar gelince gönül şad olur.

Arayan her zaman mevlasın bulur

Güz gelirse bağın yeşili solur

Şeyda bülbüllere gül dayanır mı?

Bu çark döner, ömür erer zevale

Yetişir bahçede türlü nevale

Felek gamzesini kılmış havale

Çağlayan dideye göz dayanır mı?

Suzânî, dağ ile dağlamak gerek

Coşkun sular ile çağlamak gerek

Dediler, bu çarkı çevirmek gerek

Sormadım ki buna kol dayanır mı?

Rabia'da yaşamının sonyazını yaşamak istiyordu. Eşini hediyelere boğuyor, sevindirecek ne varsa yapıyordu. Ona türküler yazıyordu:

Bugün yarin edası var

Zülüflerin pervaz eyler

Gâh olur ki hışma gelir

Gâh katlime ferman eyler.

Sevdiğim bana yar olmaz

Yoksa bana layık görmez

Gâh darılır buse vermez

Bazı kere ihsan eyler.

Gitmez şu sinemin dağı

Şevki verir gerdan ağı

Gâh gül açar bahar çağı

Gâhi çeşmim giryan eyler

Al yanakta gonca güller

Bâde sunar beyaz eller

Hilâl kaşlar tatlı diller

Gah derdime derman eyler.

Suzânî söyler sözünü

Çok çektim yarin nazını

Gah olur ki burur yüzünü

Bazı kere harman eyler.

Rabia' ya ud öğretmeye kalkmıştı. Onun için bir ud almış, koluna sedefle "Ud Rabia'mın öt nazlı nazlı" sözlerini işlemişti. Ud Rabia için ötüyordu, ne ki Rabia ne uda ilgi duyuyordu ne Suzânî’yi seviyordu. Rabia'nın o taraklarda bezi yoktu. Bir türlü olmuyordu. Ne yaparsa yapsın genç ve güzel eşinde, beklediği ilgi ve sevgiyi bulamıyordu. Zaman zaman toplum içinde duygularını ölçüsüzce açığa vuruyor, kendini güç duruma düşürüyordu. Bu kez yakınmaları dizelere yansıyordu:

Kanlı zalim bir kez bana

Er demedin, er demedin

Sevip eller gibi beni

Yar demedin, yar demedin.

Bir canım kurban eyledim

Ben sana nittim, neyledim?

Firgatınla ah eyledim

Zar demedin, zar demedin

Ak gerdanda beyaz güller

Bülbül gibi tatlı diller

Senin olsun ince beller

Sar demedin, sar demedin

Dünya malı yok aynımda

Hiç bir nesne hayâlimde

Turunç memeler koynumda

Nar demedin, nar demedin.

Yaktı beni çınar boyu

Kimseye benzemez huyu

Nesli Suzânî'nin soyu

Sar demedin, sar demedin.

Gençlik gerilerde kalmıştı. Yaşam bir su gibi avucunun içinden akıp gidiyordu. Eskiden beri içkiye büyük eğilimi vardı. Şimdi kendini tümden içkiye vermişti. Hem içiyor hem deyiş yazıyordu. Yazgıdan, döngüden yakınıyor, avuntuyu içki batağında arıyordu.

Yine bugün ebruları tararsın

Sevdiğim zülfünün teli kim için?

Sırma gibi lahurü şal sararsın

Irgalarsın ince beli kim için?

Sen bu edvar ile göğe değersin

Hilâl kaşlarını kime eğersin?

Elvan elvan türlü renkten giyersin

Sevdiğim yeşili alı kim için?

Şahin gibi kıva kıva gezersin

Mah cemâle kekikleri düzersin

Nazlı yarim, neden böyle gezersin?

Turunç memelerin gülü kim için?

Yad ellere karşı beni üzersin

Ciğerciğim kebab edip ezersin

Ak gerdana sıra sıra dizersin

Sevdiğim inciyi, lâli kim için?

Çoşkun sular gibi durmaz akarsın

Suzânî beyhude gönül yakarsın

Sarmak için kulaç, kulaç takarsın

Sevdiğim inciyi, zeri kim için?

Bir türlü çıkmazdan kurtulamıyordu. Teni kendisine ait bir bibloyu avucunda tutar gibiydi. Melek yüzlü görüntü bir türlü kendine gülmüyordu. Ruhsuz bir tene söz geçiremiyordu. Bu kez kendi ruhunda hesaplaşma içine girdi. Neydi, ne yapıyordu? Acıya dayanmak olanaksızdı. Umutsuzluk nefrete dönüşüyordu:

Gönül sana bir nasihat edeyim

Gördüğün kapıyı çalmamak doğru

Yaşı küçük, harman yeri dişlemiş

Öylesine yakın olmamak doğru.

Akşam olur gelir eğri yüz ile

Sabah olur kalkar hain göz ile

Gezer gelir bir araba söz ile

Kapıdan dışarı salmamak doğru.

Ara namuskârın yolun beklesin

Fakir, çıplak olsun sözün haklasın

Boşanmıştan düşmanımı saklasın..

Karının dulunu almamak doğru

Huri melek olsun eğri bakarsa

Ak ellere al kınalar yakarsa

Bozuk talih olur başa çıkarsa

Eğilip yanında kalmamak doğru.

Hayal gibi gezer, benzer bir kuşa

Gönül mail olur ol hilâl kaşa

Kerem gibi yanar düşer ataşa

Suzânî derdine dalmamak doğru.

1944 yılında Mamaş'taki bahçesine bir baykuş dadandı. Bu uğursuz kuş, geceleri geliyor bir ağaca tüneyip ötüyor, ötüyordu. Kardeşi Revânî geceleri çıkıyor baykuşu taşlıyor, ağacın üzerinden uzaklaştırıyordu. Ama inadına kuş bu ağacı seçiyordu. Öte yandan Suzânî'nin hastalığı iyice ortaya çıkmıştı. Karaciğer erimişti. Sürekli doktora gidiyordu. Cer atölyesindeki işinden ayrılmış, sağalma umuduyla dinlenmeye başlamıştı.

Ne ki yalnızlık içinde kıvranıyordu. İyi günlerinde çevresini dolduran insanlar kaybolmuşlardı. Bir zamanlar yolunu bekleyenler artık yüzüne bakmaz olmuşlardı. İyi gün dostları ortalarda gözükmüyorlardı. Dayısı yanına gelmiyordu. Felek hastaneleri yol etmişti. En içli türkülerini söylüyordu.

Olura, olmaza minnet etmezdim

Alemde her şeye kul ettin felek

Evvel kıymetime baha yetmezken

Şimdi kıymetimi pul ettin felek.

Bu sineme açtın olunmaz yare

Sen beni düşürdü ah ile zare

Aradım kendime bulunmaz çare

Hastahaneleri yol ettin felek

Alışık tel takın çalın sazımı

Mevlam kara yazmış benim yazımı

Anadan gülmedik emlik kuzumu

Yaktın sinesini kül ettin felek.

Nazlı, nazlı büyüttüğüm Hacer'im

Gurbet eller oldu meskenim benim

Tahammül eyler mi gül yüzlü Peri'm ?

Beni bu dertlerle del ettin felek

Şu sinemi odlar ile doldurdun

Her zaman ağlattın, nerde güldürdün?

Benim Nergiz'imin benzin soldurdun

Elin dikenini gül ettin felek.

Bir kez yüzün görsem Abbas kardaşın

Ezelden belalı bu benim başım

Gelse muhabanım eşim yoldaşım

Gözümün yaşını sel ettin felek

Bilmem neden dayım gelmez yanıma?

Bu hasretlik kar eyledi canıma

Yandım ateşlere bak, Suzanı'ma

Emmizadeleri el ettin felek.

Bu deyişlerde içini yakan duygularını sözcüklere döküyordu.

Mamaş'taki kendi eliyle yaptığı taş odada dinleniyor, hastalığın sağalmasını bekliyordu. Kızı Nergiz:

“Efendiağa, ziyaretçin var” diye seslendi.

Çocukları babalarına “efendi ağa” diye sesleniyorlardı.

Suzânî karşılık verdi:

“Kimse içeri buyursun.”

İçeri giren köyde “Adıgüzel” diye anılan Adıgüzel'di. gerçek adı Süleyman olan Yemen gazisiydi. Yaşamının yedi yılını Yemen’de geçirmiş bir gaziydi. 1935 yılında “Keklik” soyadını almışı. Suzânî’den on, onbeş yaş büyük olmasına karşın dede olduğu için Suzânî'nin elini öptü. Birkaç salatalık, iki yumurta, birkaç yufka ekmek alıp hasta arkadaşını ziyarete gelmişti. Getirecek başka şeyi yoktu. Ancak bunları bulabilmişti. Yanına oturdu. Her ikisinin de gözlerinden yaşlar süzülüyordu. Adıgüzel:

“Vahap Efendi, ne güzel günlerimiz vardı? Ne güzel keklik avlardık?” diye duygularını dile getirirken ağlıyordu. Keklik çayırı, Kale denen alanlarda keklik avladıkları günleri anıyor, Vahap Efendinin sağlıklı günlerini özlüyordu.

İyi gün dostlarının ayaklarını kestiği yalnızlık günlerde Adıgüzel son beklenmedik konuğu olmuştu.

1945 ilkyazında sayrılık son evresine gelmişti. Doktorlar ameliyat gerekli görülmüştü.

Sivas'ın Çayırağzı mahallesinde bir evde kalıyordu.

İyi gün dostları ortalarda gözükmez olmuşlardı. Yanında yalnız kardeşi Revânî vardı. Bir kaç gün sonra ameliyat olacaktı. Bir Sivas sabahında Abidin Şimşek, ziyaretine geldi. Abidin Şimşek8, Suzânî'den 25 yaş küçüktü. Yanık sesliydi. Yakışıklıydı. Suzânî ile aynı ocaktan geliyordu, Gençliğe ve güzelliğe âşık yaratılışlı Suzânî daha sonraları Figani adı ile deyişler söyleyecek bu akrabasını pek severdi. Abidin Şimşek Suzânî'ye "Dayı" diye seslenirdi.

Suzânî, Figânî'yi görünce çok sevindi. Sanki gelecekten kendine haber getirmiş gibi oldu. Ölüme yaklaştıkça, doslara sarılma, yaşamı kucaklama duygusu içinde Figânî'ye:

“Abidin oğlum, beni bir tıraş et, bir dışarı çıkalım, biraz açılayım, günlerdir evde bunaldım” dedi.

Figânî, Suzânî'yi tıraş etti. Revânî ile birlikte çarşıya çıktılar. Sivas tatlı bir Haziran gününü yaşıyordu. Ilık seher yeli, Sivas çarşısını serinletiyordu. Yollar, işyerleri sakindi. O sırada Revânî kayboldu. Suzânî ile Figâni Sivas’ı dörde bölen caddelerden bir olan ve o yıllarda Mahkeme Çarşısı adı verilen caddede Sivas’ın ünlü lokantalarında Havuzlu lokantaya girdiler. İçlerinde son birliktelik yemeği gibi bir duygu egemendi. Suzânî, öbür dünyadan el salar gibiydi. Yanında yürüyen ozandan kısa süre sonra sonsuza dek ayrılacağını ve bir daha görüşemeyeceğini düşünüyordu. Böylesine ayrılık Ayemeğinde yemekten bir kıl çıkması Suzânî’nin sinirlerini bozdu. Bu, Suzânî'nin dayanamayacağı bir durumdu. Otoriter kişilikli, sinirli bir adamdı. Garsona açtı ağzını yumdu gözünü. Yemeği yarıda bırakıp çıktı. Biraz sonra çarşıda Revânî ile karşılaştılar.

Suzânî,

“Veli nerdeydin, sen de yemek yeseydin” diye sordu.

Veli koltuğunun altındaki sıcak pideyi gösterdi.

“Benim yemeğim burada” dedi.

Suzânî bu kez de ona açtı ağzını, yumdu gözünü.

Üçü de son birliktelik günlerinden biri olduğunu biliyordu. Figânî, son görünüşünü belleğine kazırcasına arada bir Suzânî’nin yüzüne bakıyordu. Yol boyu yürürken Suzânî yanındaki iki yakınıa son dileğini söyleme gereği duydu:

"Babam- anam beni Abdülvahab Gâzi 'den aldı. Beni yine oraya vereceksiniz. Mezarımı tekkenin günbatan yüzüne koyacaksınız."

Sevdiği insanın son dileğini duymak, ikisinin de yüreğini burktu. Figânî, bakışlarını kaçırdı. Gözünde yaşlar belirmişti. Ağladığını gizlemek istiyordu. Ama yazgı hükünü oynuyordu. Ozan Suzânî son günlerini yaşıyordu ve bunun ayrımındaydı.

1945 Yılı Haziranında ameliyat oldu. Ameliyattan yedi gün sonra Sivas'ta sirozdan öldü. Ölüsü dileği üzerine Abdülvahabı Gâzi tekkesinin batı ucuna gömüldü. Şimdi onun son taşınmazında sonsuz esenliğine gömülmüş dururmda.

Zengin ezgi ve söz belleği aracılığı ile birçok halk türküsü onun aracılığı ile radyoevi belgeliklerine girmişti. Ölüm haberini duyan Muzaffer Sarısözen'in ağızından şu sözcükler döküldü:

"Bir hazineyi de kendisiyle birlikte mezara gömdü."9

Çoktan beri arz ederim ben sizi

Merhaba sevdiğim sefa geldiniz

Ne haldedir hatırınız hoş mudur?

Merhaba sevdiğim sefa geldiniz

İsmini işitip yanına geldim

Harap iken gönlüm şad olup güldüm

Muhabbetinizle eğlenip kaldım

Merhaba sevdiğim sefa geldiniz

Ne haldedir vatanınız eliniz?

Açıldı mı menekşeniz gülünüz?

Bahar gibi coşkun mudur seliniz

Merhaba sevdiğim sefa geldiniz

Böyle miydi aman ile ahtını?

Yücelerde kuruludur tahtınız

Ruşen olsun leyli nihar ahtınız

Merhaba sevdiğim sefa geldiniz

Suzânî ah çeker hasret elinden

Haber almak ister gonca gülünden

Aldım namenizi seher yelinden

Merhaba sevdiğim sefa geldiniz10

Vasıl-ı hak olmaz cihanda kişi

Aşkın kazanında haşlanmayınca

Kul etmeden özün olur mu veli

Kahr-ı eda ile taşlanmayınca

Perde-i ikbalden uyar gözünü

Meclis-i irfanda söyle sözünü

Bir kâmil mürşide bend et özünü

Ağaç meyve vermez aşlanmayınca

Niceler varlığa güvenirler çok

Şükreyle halika sen haline bak

Amel çokluğuna hiç itibar yok

Kulundan halikin hoşlanmayınca

Aşk atına binen gönül yorulmaz

Su bulanmayınca hergiz durulmaz

Hediyesiz dost yanına varılmaz

Elinde hediyen bulunmayınca

Gel gönül kalbini pak eyle bu dem

Ererim menzil-i âlâya her dem

Dokunmaz Suzânî destine hatem

Bir ustaddan üstü kaşlanmayınca

Aşam dedim karlı dağın ardını

Acep sevdiğimi göremem m ola?

Perişan halimi arzuhal etsem

Lutf-u ihsanına eremem m ola?

Bir haber alayım esen yellerden

Umman oldu gözüm yaşı sellerden

Bahar gibi al kırmızı güllerden

Acep al yanaktan deremem m ola?

Âşık oldum o sürmeli gözlere

Hayran oldum şeker gibi sözlere

N' olur bir gün yol uğratsan bizlere

Açıp kollarımı saramam m ola?

Âşık olanların başı belalı

Dudakları şeker, abı zülalı

Kiprikler sürmeli, kaşlar hilâli

Neşter urup sinem yaramam m ola?

Sıtk ile tutarsam eğer demanı

Suzânî'yim, yardan kesmem gümanı

Hasretler kavuşa bayram zamanı

Soyunup koynuna giremem m ola?

Seharde uğradım bir has bahçeye

Bağbanı boynun eğmiş figân içinde

Güller aciz kalmış harin elinden

Ötüşür bülbüller efgan içinde

Tan yıldızı feryad eder sabahtan

Ah çeker âşıklar, kan ağlar cihan

Açılmış menekşe gül ile reyhan

Serv-i hıramanım gülşan içinde.

Al kırmızı giymiş kemha dağlar

Eser bad-ı saba ırmaklar çağlar

Bülbül feryad eder güller kan ağlar

Dudular, kumrular pinhan içinde

Yine katerlenmiş turnalar kazlar

Herkes sevdiğinden visal arzular

Katle ferman yazar mevalı gözler

Lali güher mercan dühan içinde

Bir melek sümalı yare duş geldim

Bir gonca gül iken sarardım soldum

Şu fani cihanda misafir oldum

Suzânî biri zaman mihman içinde

Kapandı talihim uyanmaz hergiz