Bir Başka Ozan: Kör Mehmet

Büyük dedesi Çanakkale savaşına katılmıştı. Çanakkale' de kahramanca kanının son dam­lasına kadar sa­vaşarak ölmüştü. İlçe şube ko­mutanı, şehitlik tutanağını okurken gözyaşlarını tutamamıştı. Hatınali ocağının geçmi­şinde böyle bir kahramanlık anısı saklıydı. Ama Kör Mehmet diye anılan Mehmet Sönmez bunu bi­liyor muydu?

Sönmez soyadını tapşırma olarak kullanan Mehmet Sönmez 1922 Yılında Soğukpınar'da doğdu. Babası Abidin Sözmez'dir. Çocuklukta bir düğünde dinamit patlatayım der­ken iki gö­zünün birinden olma enayiliğini yaptı. Bundan sonrak, adı Kör Mehmet kaldı. Yaşam yolunun torucu koşusunu değişik denemelerle sürüdürmeye çalşıtı. Kimileyin Tarsus’ta mevsimlk işçi, kimileyin sokak satıcı olarak yaşamını kazanmaya çalıştı. İstanbun^da tezgahtar olarak gözüktü. Benim mekanım dağlardır dercesine yeniden Mamaşa döndüğünde kendisi köy muhtarlığı görevinde buldu.

 12 Eylül önce­sinde Mamaş'ta muhtardı. O dönemde Alevi köylerinin yak­laşık tümü sol eğilimliydi. Nitekim köyden liseyi bi­tiren Hüseyin Taş İstanbul'da devrimci eylemlere katılmış, polisle giriştiği bir çatışmada öldürülmüştü.

Askeri darbenin ardından Muhtar Kör Mehmet de gözaltına alındı. Günlerce gözaltında kaldı. O günlerle ilgili deyiş yazdı mı bilmiyoruz. Genelde Mehmet Sönmez'in demelerine günlük olaylar yansı­yor. Günlük yaşamı konu edinen deyişler yazdı, yazıyor. Yazdıklarında yöre yansıyor, yaşam görüntüleniyor. Ama o yazdıklarının ayrımında değildi, halk bilgeli ile kendini gizleyerek kendinden söz ediyordu. “Bizimki geveleme, biz şair değiliz “ diye kendini anlatarak yazdıklarını okudu. Günbegün olayları deyiş­lere döküyordu. Bir yandan yazıyor, bir yandan unu­tuyor, aşantısını gördüklerini söze döküyordu.

1968 yılınının o tatlı bızkır sıcağında birden köyde kabına sığmayan bir Türkoloji öğrensisi belirdi.. Ve ondan da şiirlerini istedi.O şiir ya da kendi söyleyişi ile demelerden bir iki örnek yakalayabildi. Tüm kalanlar da bunlar oldu.Şimdilerde ne Kör Mehmet var, ne de Mamaş. Kubbede kalan hoş sea imil yalnız. O da yok şimdi. Elveda Mamaş, elveda ozanlık geleneği.

                                 1

Dinleyin arkadaşlar hayat mecmuası

Felek bizi bir cefaya duş etti

Selman ile Cerci düğün kahyası

Felek bizi bir belaya duş etti.

Saat beş idi çıktık köyümüzden

Çektiğimiz meymenetsiz yüzünden

Tekkeli Övez'in kendi sözünden

Felek bizi bir belaya duş etti.

Kangal'a vardık da şad ve şadıman

Gidelim arkadaşlar geçiyor zaman

Handa bir güzel gördüm, aman elaman

Felek bizi bir belaya duş etti.

Salıcığın dağında şakır kargalar

Seher yeli ılgıt ılgıt ırgalar

Yayan mı kaldınız anam yengeler

Felek bizi bir cefaya duş etti.

Seher yeli uğrarsan bizim ellere

Böyle haber ver sen nazlı yare

Müjde geldik, işte bura Akdere

Felek bizi bir belaya duş etti.

Sönmez'im bayraktar oldum duşuma,

Bu da mı gelecekti garip başıma?

Muhtar Eraslan'ın ihmal işine

Felek bizi bir cefaya duş etti.

                   2       

Coş eder ırmaklar sular çağlıyor,

Seler de diyor ki, gitsek Mamaş'a

Bir güzelin aşkı sinem dağlıyor,

Eller de diyor ki, gitsek Mamaş'a

Çalar çalgıcılar kırnata, sazlar

Sanki ötüşüyor turnalar kazlar,

Söylüyor âşıklar, bülbül avazlar

Güller de diyor ki gitsek Mamaş'a

Katarlanmış gelinleri kızları

Dertli değer kırnatalı sazları

Şirin olur muhabbetli sözleri

Diller de diyor ki gitsek Mamaş'a

Kurulur masalar neşeler başlar

Kesilir kurbanlar, koyunlar, koçlar

Hep bütün efendi, büyükler, gençler

Yollar da diyor ki gitsek Mamaş'a

Sönmez'im bu kadar dalma derine,

Neşe verir hep kızları geline

Bir mektup yazayım seher yeline

Seversen mevlayı uğra Mamaş'a

                   3

Gençler de düşmüşler kızlar peşine

Bu yıl da gençlerde böyle bir hâl var.

Eli varıp gidemiyor işine

Bu yıl da gençlerde böyle bir hâl var.

Şükrü Kılıç geçmişine kavuşa

Ofa düdüğünü çala savuşa

Bir mektup yazayım dosta barışa

Bu yıl da gençlerde böyle bir hâl var.

Süleyman Fırtına köyün azası

Gayri geçti danalığın sırası

İyi olmuyor yüreğimin yarası

Bu yıl da gençlerde böyle bir hâl var.

Bayram Çamlık uzunların kısası,

Tavla oynamaya yoktur masası

Kalbimden çıkmıyor yarin tasası

Bu yıl da gençlerde böyle bir hâl var.

Alibaz'ın inatçılık soyundan

Hiç hoşlanmam Cumali'nin huyundan

Bir güzelin kaşlarının yayından

Bu yıl da gençlerde böyle bir hâl var.

Hasan Sözsahibi gençler hocası

Metin Güzel yobazların âlası

Sırrı Dönmez eşeklerin babası

Bu yıl da gençlerde böyle bir hâl var.

Açılmış lâleler güller bitiyor

Yari güzel olan yanıp tütüyor

Sönmez'im derdim bana yetiyor

Bu yıl da gençlerde böyle bir hâl var.

                  4

Gam, kasavet kalkmaz oldu başımdan

Şad olup da gülemiyim birader

Gece gündüz yalvarırım mevlaya

Dileklerim kabul olmaz birader

Karşımızda karlı dağlar ak olur

Çevre yanı mor sümbüllü bağ olur

İyi günde yaran ahbap çok olur

Dar günümde dost bulunmaz birader.

Şu gezdiğim Erzurum mu, Van mıdır?

Başımdaki kasavet mi, gam mıdır?

Kime iyilik etsem sonu kem midir?

Hiç kimseden selam gelmez birader.

Ne kadar belalı benim bu başım

Akıttım gözümden kan ile yaşım

Gurbete gidersem yamandır işim

Bu talihim hiç tutmuyor birader.

Bu kadar üzülme mazlum Sönmez'im

Çıkmaz içerimden bir ince sızım

Zemheriye döndü baharım, yazım

Felek güldürmüyor beni birader.Felek bizi bir cefaya duş etti.